چهل برج
چهل برج یوه پخوانۍ او تاریخي کلا ده چې د نیمروز ولایت په افغانستان کې موقعیت لري. دا کلا د تاریخ په اوږدو کې د جګړو او دفاع لپاره کارېدلې ده. دا ځای د نیمروز د کلتور او تمدن یو مهم نښه ده. چهل برج د هیرمند سیند ته نږدې ده او له زرنج ښار نه شاوخوا ۵ کیلومتره واټن لري. دا له تر ټولو زړو کلاګانو څخه ده چې لا هم نښې یې پاتې دي.
د جوړېدو تاریخ او بڼه
چهل برج شاوخوا ۰۰۸ کاله پخوا د ملکشاه او شاه شمسالدین د وخت په دوره کې جوړه شوې وه. دا کلا د دښمن پر وړاندې د دفاع لپاره جوړه شوې وه. دېوالونه یې غټ او لوړ وو.
کلا څلور برجونه لري، چې هر یو په یوه کونج کې جوړ شوی دی. د هر برج ترمنځ شاوخوا ۰۰۱ متره واټن دی. د دېوالونو ضخامت شاوخوا ۵.۱ نه تر ۲ مترو پورې دی. تر نن ورځې پورې د دې قوي جوړښت نښې پاتې دي.
تاریخي او کلتوري اهمیت
چهل برج یوازې یوه نظامي کلا نه وه، بلکې خلکو پکې ژوند هم کاوه. دا کلا په بېلابېلو وختونو کې د خلکو د ټولنیزو او کلتوري فعالیتونو مرکز هم پاتې شوی دی.
نږدې د هیرمند سیند له امله شاوخوا ځمکې حاصلخېزه وې، نو خلک هلته کرنه کولای شول. له همدې امله چهل برج ته د “سیستان او نیمروز زړه” ویل کېدل.
تخریب او اوسنی حالت
په تېرو کلونو کې، د سېلابونو او جګړو له امله د چهل برج ډېرې برخې ورانې شوې دي. که څه هم دا نه ده معلومه چې دا کلا ولې بشپړه ویجاړه شوې، خو پاتې شوي برجونه یې لا هم ارزښت لري.
اوس لږې هڅې روانې دي، چې دا کلا وساتل شي او بېرته ورغول شي. همدارنګه ځینې څېړنې هم روانې دي، چې د دې تاریخ او جوړښت نور هم ښه وپیژندل شي.
پایله
چهل برج د افغانستان یو مهم تاریخي ځای دی. دا کلا باید وساتل شي، ځکه چې دا یوازې د تاریخ یوه برخه نه ده، بلکې دا د خلکو د کلتور او تاریخ یو ارزښتناک یاد دی. که موږ دا وساتو، راتلونکی نسل به هم له خپل تاریخ سره آشنا شي.
چهل برج نه یوازې د یوې کلا په توګه بلکه د یوې فرهنګي او ټولنیزې مرکزي نقطې په توګه هم ارزښت لري. د دې ساتنه د ټولنې لپاره یو ستر مسؤلیت دی، چې نه یوازې تاریخي ارزښتونه خوندي کړي، بلکه د دې سیمې فرهنګي میراث هم د راتلونکو نسلونو لپاره پرېږدي.
د دې کلا تاریخي جوړښت او معمارۍ د افغانستان د بېلا بېلو دورو د پرمختګ او مبارزو نښه ده. که چیرې چهل برج بیا ترمیم شي او سمبال شي، نو دا به نه یوازې د افغانستان تاریخي جاذبه شي، بلکې د کلتوري او سیاحتي مرکز په توګه هم د خلکو پام ځان ته راجذب کړي.