واده په هرات کې؛ د دودیزو خوشحاليو او اصالت ښکلی انځور
واده په تاریخي ښار هرات کې یو له هغو شاندارو او هیجاني دودونو څخه دی چې ژورې ریښې په دې سیمې کې د خلکو په غني او اصیل کلتور کې لري. دا مراسم معمولاً د نکاح، نامزدي او د حنابندان له مرحلو وروسته، په نسبتاً لنډ وخت کې ترسره کېږي.
د واده جشن نه یواځې د یو ځوان جوړه د ګډ ژوند رسمي پیل دی، بلکې د کورنیو د نږدې والي، د ارزښتونو د ستاینې، او د مینې او الفت د نښلوونکو اړیکو یو ښکلی ننداره هم ده.
دا خوښۍ ډکه پېښه د خوشحاله موسیقۍ، ملي رقصونو لکه اتڼ، دودیزو رنګارنګ جامو او ځانګړو رواجونو سره یو ځای کېږي. واده په هرات کې یوازې یو جشن نه دی، بلکې د دې سیمې د خلکو د فرهنګي هویت سمبول دی؛ هلته چې خوشحالي، یووالی، اصالت او د دودونو درناوی ټول سره یو ځای درک کېږي.
د واده دمخه چمتووالی
اونۍ مخکې له واده، د دواړو اړخونو کورنۍ د مراسمو د چمتووالي لپاره په حرکت کې وي. د لباس، تالار، سینګار ځای، موزیک او د مراسمو د خوړو ټاکل د دې وخت تر ټولو مهم کارونه دي.
نویه ناوې له خپلې کورنۍ سره بازار ته ځي څو سپین وادۀ لباس، بوټان، ګاڼې او د سینګار وسایل واخلي. له بلې خوا، زوم هم معمولا یو تور یا نیلي رنګه رسمي دریشي غوره کوي، څو په مراسمو کې ځان وځلوي.
د وادې ورځ
په وادې ورځ، له سهاره د ناوې او زوم کورنۍ غړي سینګار ځایونو ته ځي، څو ځانونه برابر کړي. هر څوک هڅه کوي چې ښکلی، منظم او تیار ښکاره شي. کورنۍ غړي یا دودیز یا عصري رنګارنګ لباسونه اغوندي او له خوښیو او موسکا ډکو څېرو سره د دې لویې ورځې هرکلی کوي.
د موټر سینګار
یو له زړهراښکونکو او جالبو برخو څخه د زوم موټر ګلکاري ده. د زوم کورنۍ موټر ګلفروشۍ ته وړي او هلته دا د طبیعي یا پلاستیکي ګلونو، ربانیو او رنګینو ټوکرونو سره ښایسته کوي. دا موټر د نوي ژوند د پیل نښه ده.
تالار ته روانېدل او شاندار ورود
وروسته له چمتووالي، زوم له ګلکاري شوي موټر سره د ناوې پسې سینګار ځای ته ځي. د ناوې او زوم تالار ته ورود اکثره د دودیزو سندرو، لکه “آهسته برو”، یا نورو خوشحاله آهنګونو سره ترسره کېږي. په دې شېبه کې، ټول مېلمانه په شوق او خوشالۍ سره نوی جوړ شوی جوړه هرکلی کوي.
ناوې او زوم سټېج ته خېژي او خپل لومړنی دوهکسیزه رقص د خوښې سندرې سره ترسره کوي. دا شېبه د مراسمو له تر ټولو رومانټیکو شېبو څخه ده، او خلک یې د عکسونو، ویدیو او چکچکو سره ثبتوي.
د چړې رقص او د کیک پرې کول
یو له دودیزو خوښونکو رسمونو څخه په هرات کې د “چاقو رقص” دی. معمولاً د ناوې یا زوم خور، له یوه زړې سندرې سره رقص کوي او چاقو د لاسونو پر سر ګرځوي. مخکې له دې چې دا چاقو زوم ته وسپاري، ترې د پیسو غوښتنه کوي. دا دودي عمل هم سمبولیک بڼه لري او هم ساتیري. وروسته، ناوې او زوم ګډاً کیک پرې کوي، یو بل ته یې ورکوي او له شربت یا جوس نه یو ګوټ څښي.
موسیقي او رقص
د مراسمو په دوام، هراتي خوشحالې، دودیزې او سیمهییزې سندرې تالار له خوښۍ ډکوي. لکه د “امشب شب عروسی برادر جان است” سندره، اتڼ او ګډا د ښځو او نارینهوو لهخوا ترسره کېږي. زاړه، ځوانان، ماشومان او مشران، ټول په دې خوشحالۍ کې برخه اخلي.
د مېلمنو پذیرایي
د مېلمنو پذیرایي ډېر منظم او ترتیبسره ترسره کېږي. لومړی چای، شیریني، شکلات یا کیک ورکول کېږي؛ وروسته د فصل میوې (معمولاً درې ډوله)؛ او بیا د گرم خواړه لکه قابلي پلو، منتو، کباب یا د تالار ځانګړی خورش، د درې نفره ټرېو کې وړاندې کېږي.
د مراسمو پای او شپېني ګشت
له دې مراسمو وروسته، ناوې او زوم له خپلو خپلوانو او نږدې دوستانو سره د شپېني ښار ګشت ته وځي. د زوم ګلکاري شوی موټر د کاروان مشري کوي، نور موټرونه د بوقونو، رڼاګانو او موزیک سره د ښار سړکونه له خوشحالۍ ډکوي.
په پای کې، ټول د زوم کور ته ورځي، چیرې چې مراسم د آتشبازۍ، موزیک، رقص او ساده پذیرایي سره دوام مومي.
پایله
د واده محفل په هرات کې یواځې یو ساده جشن نه دی، بلکې د خلکو د فرهنګي او تاریخي هویت یوه برخه ده. هره شېبهیې — له لباس اخیستو تر چاقو رقص او شپېني ګشت پورې — له مینې، دود، او درناوي ډکه ده. کورنۍ هڅه کوي دا دودونه ژوندۍ وساتي، ترڅو راتلونکی نسل د خپل فرهنګي ریښو سره بلد شي او دا معنوي میراث ژوندی پاتې شي.
