نکاح
د خواستگارۍ له مرحلې او د دواړو کورنیو ترمنځ د توافق وروسته، د نکاح پړاو پیلېږي. له اسلامي نظره، نکاح نه یوازې د اسلام د ستر پیغمبر (ص) سنت دی، بلکې یو مقدس تړون دی چې ښځه او سړی له شرعي او قانوني پلوه یو بل ته محرم کوي. په هرات ولایت کې د نکاح مراسم ځانګړې دودونه لري چې له کلتور، دین او د خلکو له رواجونو سرچینه اخلي.
د نکاح مراسمو ته چمتووالی
د نکاح په شپه، د زوم کورنۍ له ځان سره «خنچه» راوړي چې پکې کالي، د نامزدۍ چله، طلا، د سینګار وسایل او نورې ډالۍ (د مالي وس پر بنسټ) شامل وي. همداراز، د دواړو کورنیو لپاره ځانګړی ماښامنۍ چمتو کېږي. وروسته دا ډالۍ د زوم د کورنۍ لخوا د ناوې کور ته وړل کېږي.
په هرات کې، ناوې معمولاً د نکاح په شپه شین رنګ جامې اغوندي چې د ژوند، تازهګۍ او شینوالي سمبول ګڼل کېږي. د نکاح مراسم اکثره وخت په خصوصي توګه، یوازې د دواړو کورنیو د نږدې خپلوانو ترمنځ ترسره کېږي، څو یو معنوي او ارام چاپېریال رامنځته شي.
د نکاح د عقد شرعي اجرا
د نکاح د اجرا پر مهال، شرعي شاهدان حاضر وي. دا شاهدان کولی شي دوه نارینه وي یا یو نارینه او دوه ښځې. د عقد طریقه داسې ده چې له ناوې څخه درې ځل پوښتنه کېږي:
«آیا دې غوښتنه وکړه او قبوله دې کړه؟»
ناوې باید په ځواب کې ووایي:
«غوښتم او قبوله مې کړه.»
بیا ترې پوښتنه کېږي:
«ستا وکیل څوک دی؟»
ناوې معمولاً خپل پلار د وکیل په توګه ټاکي، او که پلار نه وي، نو ورور، نیکه یا بل نږدې خپلوان د وکیل په توګه ټاکل کېږي.
ورپسې همداسې له زوم څخه پوښتل کېږي:
«غوښتي دې وه او قبوله کړې دې وه؟»
زوم باید ووایي:
«غوښتي مې وه او قبوله مې کړې وه.»
دې خبرو ته ایجاب او قبول ویل کېږي چې د اسلامي فقهې له مخې د نکاح اساس جوړوي.
د نکاح خطبه لوستل
د ایجاب او قبول وروسته، خطبه د یو عالم یا ملا لهخوا لوستل کېږي. دا خطبه د قرآن کریم آیتونه، د نکاح په اړه احادیث، د میړه او مېرمن د حقونو یادونه او د دعاګانو څخه جوړه وي.
د خطبې پیل معمولاً د دې جملې سره کېږي:
«الحمد لله نحمده و نستعینه…»
او پای یې د دوعا سره وي چې د نویو ژوندونو لپاره برکت وغواړي.
د خطبې وروسته سمبولیک دودونه
بیا ناوې سبزه قیچي کوي، چې د نوي، شین او خوشحاله ژوند سمبول دی. ناوې او زوم بیا یو بل ته ګوتۍ په لاس کوي، قرآن بوسوي او یو بل ته په آیینه کې ګوري، چې دې ته آیینه مصاف ویل کېږي.
ورپسې، یو بل ته کیک او شیریني ورکوي، چې د خوږ ژوند پیل لمانځي.
خوښۍ او جشن
مراسم د دودیزو سندرو، رقص او پایکوبۍ سره دوام مومي. دا برخه د کورنیو ترمنځ د مینې، خوښۍ او اتحاد ښکارندویي کوي.
وروستۍ خبرې
په هرات کې د نکاح مراسم د زړو دودونو، دیني باورونو او فرهنګي ښکلاوو یو ترکیب دی. دا مراسم نه یوازې یو شرعي تړون رامنځته کوي، بلکې د دوو کورنیو ترمنځ د درناوي او دوستۍ نوې اړیکې پیلوي. که څه هم وخت په تېرېدو دی، خو د نکاح دا سنت لا هم ژوندی، ارزښتناک او دروند پاتې دی.