د لوی اختر لمونځ
په اسلامي اخترونو کې، لوی اختر (د قربانۍ اختر) ځانګړی مقام لري. د دې مبارک ورځې یو له روښانه نښانو څخه، د لوی اختر لمونځ دی؛ هغه لمونځ چې هر کال میلیونونه مسلمانان په ټوله نړۍ کې په یو روحاني او یووالي ډک چاپېریال کې ادا کوي.
د لوی اختر د لمانځه مانا څه ده؟
د لوی اختر لمونځ د اسلامي دین له مؤکدو سنتونو څخه ګڼل کېږي، چې د اسلام پیغمبر حضرت محمد (ص) او د هغه اصحابو به دا لمونځ د ذوالحجې په لسمه نېټه د سهار له لمانځه وروسته، په ښکلي او با شانه ډول ادا کاوه. دا لمونځ دوه رکعته لري او وروسته له لمانځه، یوه پندیزه خطبه ورکول کېږي. که څه هم دا لمونځ واجب نه دی، خو علماو پرې ډېر ټینګار کړی دی؛ ځکه دا د بندګۍ، شکر او د مسلمانانو د یووالي ښکاره نښه ده.
د ادا کولو وخت او ځای
د لوی اختر لمونځ له لمر ختو لږ وروسته، خو له زوال (غرمنۍ) مخکې ادا کېږي. غوره ځای یې خلاص میدانونه او پراخې ساحې ګڼل کېږي. په هرات ښار کې، د جامع جومات لوی صحن د دې مبارک لمانځه له مهمو ځایونو څخه دی. زرګونه خلک د سهار له لومړیو ساعتونو، له اوداسه او پاکو جامو سره، د امید او خوښۍ احساس سره د لمانځه ځای ته روان وي.
د لوی اختر د لمانځه ټولنیزې بڼې
د لوی اختر په سهار، کوڅې او سړکونه له خلکو ډک وي؛ کورنۍ له خپلو ماشومانو سره یوځای راوتلي وي. ځوانان له خندانه څېرو، مشران له وقاره ډک، او ماشومان په نویو او رنګارنګ جامو کې د اسلامي یووالي ښکلی انځور وړاندې کوي. ځینې خلک په صفونو کې د تکبیر غږونه پورته کوي، او ځینې نور په مسجد کې د یادګاري عکسونو اخیستو بوخت وي. د لمانځه وروسته، خلک یو بل ته مبارکي ورکوي، د مشرانو لاسونه ښکلوي، او یو له بله تود استقبال کوي؛ دا ورځ یې د نه هېریدونکي یادګار پر ورځ بدلوي.
د خطبې منځپانګه
د لوی اختر د لمانځه خطبه معمولاً د قربانۍ فلسفه، د حضرت ابراهیم او اسماعیل کیسه، او په عبادت کې د اخلاص اهمیت یادوي. خطیب خلک اتحاد، مهربانۍ، د یو بل د حقونو رعایت او د بېوزلو مرسته کولو ته رابولي. دا خطبې د فردي عبادت صحنه په یوه ټولنیزه او اخلاقي فیصله بدله کوي.
فلسفه او روحاني اهمیت
په دې مبارک لمونځ کې مسلمانان د الله تعالی شکر ادا کوي، چې دوی ته یې د عبادت، روژې، او قربانۍ توفیق ورکړی. دا لمونځ د اسلامي امت د پیوستون نښه، د حضرت ابراهیم (ع) د قربانۍ یاد، او د کینې پاکوالي او د نویو اړیکو پیل ته زمینه برابروي. لوی اختر او په ځانګړې توګه دا لمونځ، د ایمان تجدید، بخښنې او روغې جوړې لپاره یوه غوره موقع ده.
پایله
د لوی اختر لمونځ نه یوازې یو عبادي عمل دی، بلکې د یووالي، هیله او سولې نښه ده. دا لمونځ د انسان او خدای ترمنځ، او همداراز د انسانانو ترمنځ د اړیکو پل ګڼل کېږي. د اختر لمانځه ته حضور، د خدای سره د نږدېوالي، د خلکو سره د لیدنې، او د ټولنیز روحیه پیاوړي کولو لپاره یو ځانګړی فرصت دی. راځئ دا ښکلی سنت په مینه او ژمنتیا سره ژوندی وساتو.