جشن عروسی در هرات؛ نمایی از اصالت و شادی‌های سنتی
عروسی در شهر تاریخی هرات یکی از باشکوه‌ترین و پرهیجان‌ترین آیین‌هایی است که ریشه در فرهنگ غنی و اصیل این دیار دارد. این مراسم اغلب پس از مرحله‌ی نکاح شرعی، نامزدی، و محفل حنابندان برگزار می‌شود؛ معمولاً با فاصله‌ی زمانی کوتاه میان این مراحل.
جشن عروسی نه‌تنها آغاز رسمی زندگی مشترک یک زوج جوان است، بلکه فرصتی است برای گردهمایی صمیمانه‌ی خانواده‌ها، تجلیل از ارزش‌های سنتی، و نمایشی از پیوند مهر و محبت میان دو خاندان.
این آیین پُر رنگ‌وبو، با موسیقی‌های شاد، رقص‌های محلی همچون اتن ملی، لباس‌های رنگارنگ سنتی، و آداب و رسوم خاص همراه است. عروسی در هرات تنها یک جشن نیست، بلکه نمادی از هویت فرهنگی مردم این سرزمین است؛ جایی‌که شادی، همبستگی، اصالت، و احترام به سنت‌ها در کنار هم تجلی می‌یابند.
آمادگی‌های قبل از عروسی
هفته‌ها قبل از روز عروسی، خانواده عروس و داماد در تکاپوی آماده‌سازی مراسم قرار می‌گیرند. انتخاب لباس، تالار، آرایشگاه، موزیک و غذای مراسم از مهم‌ترین دغدغه‌های این دوران است.
عروس همراه با خانواده‌اش به بازار می‌رود تا لباس سفید عروسی، کفش، زیورآلات، و وسایل آرایشی‌اش را تهیه کند. در کنار او، داماد نیز معمولاً یک دست کت‌وشلوار رسمی به رنگ‌های مشکی یا سورمه‌ای انتخاب می‌کند تا در روز مراسم بدرخشد.
روز عروسی
در روز عروسی، از ساعات اولیه روز، اعضای خانواده عروس و داماد برای آرایش و پوشیدن لباس‌های رسمی خود به آرایشگاه‌ها مراجعه می‌کنند. در این روز، همه تلاش می‌کنند زیباترین و آراسته‌ترین حالت خود را داشته باشند. خانواده‌ها با شور و ذوق زیاد لباس‌های رنگارنگ سنتی یا مدرن می‌پوشند و با چهره‌های خندان، به استقبال یک روز بزرگ می‌روند.
تزئین ماشین داماد
یکی از بخش‌های جالب و دلنشین مراسم، گل‌کاری موتر داماد است. خانواده داماد موتر را به گل‌فروشی می‌برند تا با گل‌های طبیعی و مصنوعی، روبان‌ها و پارچه‌های رنگی آن را تزئین کنند. این ماشین نماد شادی و شروع یک زندگی نو است.
رفتن به تالار و ورود باشکوه
پس از آرایش، داماد با ماشین گل‌کاری‌شده به دنبال عروس به آرایشگاه می‌رود. ورود عروس و داماد به تالار معمولاً با آهنگ سنتی معروف “آهسته برو” یا آهنگ‌های شاد دیگر انجام می‌شود. در این لحظه، همه مهمانان با شور و اشتیاق به استقبال عروس و داماد می‌آیند.
عروس و داماد بر روی استیج قرار می‌گیرند و اولین رقص دو نفره خود را با آهنگ دلخواه‌شان انجام می‌دهند. این لحظه یکی از رمانتیک‌ترین بخش‌های مراسم است که همه با کف‌زدن، فیلم‌برداری و گرفتن عکس، آن را ثبت می‌کنند.
رقص چاقو و بریدن کیک
یکی از رسم‌های جالب در مراسم عروسی هرات، رقص کارد (رقص چاقو) است. معمولاً خواهر داماد یا عروس، با اجرای رقصی زیبا و هماهنگ با آهنگ‌های قدیمی جاوید شریف، چاقو را به‌دست می‌گیرد و قبل از اینکه آن را تحویل داماد بدهد، از او پول درخواست می‌کند. این کار جنبه‌ی نمادین و سرگرم‌کننده دارد و پس از آن، عروس و داماد با هم کیک را بریده و به یکدیگر تعارف می‌کنند و جرعه‌ای از آبمیوه شیرین می‌نوشند.
رقص و موسیقی
در ادامه مراسم، آهنگ‌های شاد، سنتی و محلی هراتی، فضای تالار را پر از شور و هیجان می‌کند. آهنگ‌هایی مانند “امشب شبک عروسی برادر جان است” و اتن ملی همراه با هم‌خوانی و رقص زن و مرد اجرا می‌شود. بزرگان فامیل، جوانان، کودکان و حتی سالمندان با لبخندهایی از ته دل در این شادی سهیم می‌شوند.
پذیرایی مهمانان
پذیرایی از مهمان‌ها بسیار منظم و با ترتیب خاصی انجام می‌شود. ابتدا چای و شیرینی یا شکلات و کیک توزیع می‌شود، سپس میوه‌های فصل (معمولاً سه نوع)، و در پایان غذای گرم در سینی‌های سه‌نفره شامل قابلی پلو، منتو، کباب یا خورش مخصوص تالار سرو می‌شود.
ختم مراسم و شب‌گردی
بعد از پایان جشن در تالار، عروس و داماد با همراهی دوستان و اقوام نزدیک‌شان به گشت شبانه در سطح شهر می‌روند. ماشین گل‌کاری‌شده داماد در جلوی کاروان حرکت می‌کند و سایر ماشین‌ها با بوق، نورپردازی و گاه موسیقی، شادی را به خیابان‌های شهر می‌برند.
در پایان، همگی به خانه‌ی داماد می‌روند، جایی که مراسم با آتش‌بازی، رقص، موسیقی، و پذیرایی ساده ادامه پیدا می‌کند.
سخن پایانی
محفل عروسی در هرات، تنها یک جشن ساده نیست، بلکه بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی مردم این سرزمین است. هر لحظه آن، از خرید لباس گرفته تا رقص چاقو و گشت شبانه، با عشق، سنت و احترام آمیخته شده است. خانواده‌ها تلاش می‌کنند تا با حفظ این آیین‌ها، نسل‌های بعدی را با ریشه‌های غنی فرهنگی خود آشنا سازند و این میراث معنوی را زنده نگه دارند.
